november (novembris)
Novem, negen, staat in de Oud Romeinse kalender voor de 9e maand.
Bloedmaand
Deze naam komt waarschijnlijk voort van de Germanen om als dank voor hun weldaden bij de verovering van Engeland in de 5e eeuw veel vlees te offeren, bloedoffers dus.
Slachtmaand
Vetgemest vee wordt geslacht, gepekeld en winterklaar gemaakt. De temperatuur is nu zo laag dat het vlees niet al te snel aan bederf onderhevig is.
Nevelmaand
Mist en nevel hebben in deze maand weer kans.
Hitfeiten
1-11-1975
‘Morning sky’ van George Baker Selection bereikt de eerste plaats in de Nederlandse Top 40. Het nummer blijft daar 2 weken staan.
1-11-1986
‘Don’t leave me this way’ van Communards bereikt de eerste plaats in de Nederlandse Top 40. Het nummer blijft daar 5 weken staan.
1-11-1997
‘Alane’ van wes bereikt de eerste plaats in de Nederlandse Top 40. Het nummer blijft daar maar liefst 8 weken staan.
Geboren
1-11-1941
Robert Foxworth – Acteur (Falcon Crest).31-10-1966 (40)
Ad-Rock (Adam Horowitz) – Rocker, één van de Beastie Boys (Fight For Your Right).
1-11-1943
Salvatore Adamo – Belgisch zanger.
1-11-1944
Chris Morris – Gitarist van Paper Lace (The Night Chicago Died).
1-11-1950
Dan Peek – Zanger/gitarist van America (A Horse With No Name).
1-11-1951
Roland (Kool) Bell – Saxofonist van Kool & The Gang (Celebration, Ladies Night).
1-11-1962
Mags Furuholmen – Zanger/toetsenist van A-Ha (Take On Me, The Sun Always Shines On TV). Komt uit Noorwegen.
1-11-1967
Sophie B. Hawkins – Zangeres.
1-11-1975
Erben Wennemars – Schaatser. “Je kunt pas winnen als je verlies kunt accepteren.”
31-10-1976
Nova van Dijk – Actrice, presentatrice van Yorin.
Overleden
1-11-1979 (Geboren 14-11-1889)
Jawaharlal Nehru – Eerste minister-president nadat India onafhankelijk was geworden van Groot-Brittannië.
1-11-1985 (Geboren 19-6-1942)
Aage Vening Meinesz – Nederlands meesterkraker, die bekend werd onder de naam Aage M. In Nederland verwierf eigenlijk maar 1 bankrover ooit roem bij het grote publiek: Aage Meinesz, alias de “Meesterkraker’. Een bijnaam die hij vanwege zijn meesterlijke zeer goed voorbereide berovingen kreeg. Begin jaren 70 pleegde hij zijn grootste kraak ooit (die elke Nederlandse krant haalde). Uit de kluis van de Nederlandse Middenstands Bank in Helmond stal Aage 600.000 gulden. De particuliere spaarkluisjes liet hij bewust ongemoeid. In 1973 wordt Aage aangehouden en veroordeeld tot 4,5 jaar cel in de Blokhuispoort, de strafgevangenis in Leeuwarden. Op ingenieuze wijze weet hij daar te ontsnappen om vier maanden later weer opgepakt te worden.
Nieuwsfeiten
1-11-0
Tip van een fotograaf: ga de eerste week van november de bossen in. Meestal zijn de herfstkleuren deze week het mooist.
1-11-0
Het is vandaag Allerheiligen. Vandaag gedenken we alle martelaren die in de Romeinse tijd slachtoffer waren van Christenvervolgingen. Rond deze dag komen vaak een paar mooie dagen voor. Dat nazomertje kan de winter echter niet tegenhouden: “Het nazomertje van Allerheiligen kan de winter niet beveiligen”. “Allerheiligen is vanouds tien dagen een winterke of een watterke”. Dat wil zeggen: het gaat een kleine twee weken vriezen of regenen. Een variant luidt: “Brengt Allerheiligen winterweer, tien dagen duurt dat zeer”. Van het gedrag van vogels kunnen we vandaag dit leren: “Houden de kraaien voor Allerheiligen school, zorg dan voor hout en kool”.
1-11-79
Het stadje Pompeï in Italië wordt bedolven onder een laag as en stenen uit de vulkaan Vesuvius. In de 16e eeuw wordt het verdwenen stadje bij toeval ontdekt en in 1748 beginnen er opgravingen. De opgravingen bieden een schat aan informatie over de stedenbouw en de manier van leven in die tijd. Geschat wordt dat Pompeï ten tijde van de uitbarsting 20.000 inwoners had, waarvan er 2000 omkwamen.
1-11-1755
De Portugese hoofdstad Lissabon wordt getroffen door een zware aardbeving. De beving is zo zwaar dat veel gebouwen in de stad instorten en op zee een enorme vloedgolfd ontstaat. In totaal komen 60.000 mensen door het natuurgeweld om het leven.
1-11-1876
Het Noorzeekanaal wordt geopend. Het kanaal loopt van Amsterdam (het IJ) naar IJmuiden, waar het uitmondt in de Noordzee. De graafwerkzaamheden begonnen in 1865. Connie Braam schreef er de historische roman De Woede van Abraham over.
1-11-1914
Rusland verklaart de oorlog aan Turkije. In de volgende week verklaren ook Servië, Groot-Brittannië en Frankrijk de oorlog aan Turkije.
1-11-1922
De Turkse nationale vergadering schaft de monarchie af. Op 16 november treedt sultan Mechmed VI af en vertrekt hij naar Malta. Daarmee komt een eind aan het Ottomaanse rijk dat 500 jaar heeft bestaan.
1-11-1925
In café Parkzicht in Amsterdam richten de socialisten hun eigen omroepvereniging op: de Vereniging van Arbeiders Radio Amateurs (VARA).
1-11-1925
In Maastricht wordt het op deze dag nog 23,3 graden. Dat is heel uitzonderlijk, omdat de temperatuur in deze tijd van het jaar zelden boven de 20 graden uitkomt.
1-11-1928
Graaf Zeppelin breekt een wereldrecord door met zijn Zeppelin een afstand van 6384 km af te leggen.
1-11-1928
Voor fietsers worden een voor- en een achterlicht verplicht.
1-11-1932
Werner von Braun wordt benoemd tot hoofd van het Duitse raketprogramma. Zijn afdeling is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de V1 en V2. Na de Tweede Wereldoorlog zou Von Braun in Amerika betrokken worden bij de raketten die uiteindelijk mensen naar de maan zouden vervoeren.
1-11-1941
In de Amerikaanse staat Dakota wordt Mount Rushmore onthult: gigantische granieten gezichten van de presidenten Lincoln, Jefferson en Roosevelt. Beeldhouwer Gutzon Borglum was vijftien jaar geleden begonnen met de project, maar hij heeft de voltooiing niet mogen beleven.
1-11-1947
Het grootste vliegtuig ter wereld, de Spruce Goose maakt zijn eerste (en laatste) vlucht. Het watervliegtuig is 66,5 meter lang en heeft een spanwijdte van 97,5 meter. Eigenaar Howard Hughes vlieg er een klein stukje mee tot op 20 meter hoogte. Daarna verdwijnt de kist in de motteballen, om er nooit meer uit te komen. Volgens deskundigen maar goed ook. Zij hebben grote twijfels bij de luchtwaardigheid.
1-11-1952
Amerikaanse wetenschappers brengen voor het eerst een waterstofbom tot ontploffing. Dat gebeurt in de Stille Oceaan bij het eiland Eniwethk. Volgens waarnemers wordt het eiland door de klap weggevaagd. Radioactief stof stuift op tot wel 40 km hoogte en verspreidt zich over een afstand van 126 km.
1-11-1954
In Algerije begint een oproer tegen het Franse bewind. Deze dag wordden vijftig operaties tegen Franse militaire posten en hooggeplaatste personen uitgevoerd. De guerillastrijd leidt in 1962 tot de onafhankelijkheid van Algerije.
1-11-1956
De Hongaarse premier Nagy zegt het lidmaatschap van het Warschaupact op.
1-11-1959
Jacques Plante van de Montreal Canadiens is de eerste ijshockeykeeper die op het ijs verschijnt met een masker voor zijn hoofd. Hij had er genoeg van om steeds de puk in zijn gezicht te krijgen en besloot zelf een masker in elkaar te zetten. Het gezichtsmasker behoort nu tot de standaaduitrusting van ijshockeykeepers.
1-11-1963
De AVRO zendt de eerste aflevering uit van Voor de Vuist Weg. Willem Duys presenteert. Het programma zou volgens de gids 55 minuten duren. Duys maakt er 2 uur en 15 minuten van (moet je tegenwoordig eens proberen als programmamaker…).
1-11-1968
George Harrison brengt de elpee Wonderwall uit. Het is het eerste solo-album van één van de Beatles. Het is ook de eerste elpee die verschijnt op het nieuwe Apple-label.
1-11-1968
In De Bilt wordt een minimumtemperatuur gemeten van 14,1 graden. Het is de warmste novembernacht van die eeuw.
1-11-1974
In Nederland wordt de 1-novemberwet van kracht. Daarmee krijgt de politie de mogelijkheid met blaasproeven het alcoholpercentage van weggebruikers te controleren.
1-11-1975
Regisseur Pier Paolo Passolini wordt vermoord.
1-11-1981
Tik Tak wordt voor het eerst uitgezonden: het BRT-programma voor peuters en kleuters. Het programma zou later worden overgenomen door 27 omroepen in vijf werelddelen.
1-11-1985
De Nederlandse regering besluit dat er eind 1988 op de vliegbasis Woensdrecht 48 kruisraketten zullen worden geplaatst.
1-11-1985
Microsoft brengt versie 1.01 uit van Windows. Het programma verschijnt op vijf diskettes (voor de kenners: het waren van die 5-en-een-kwart-inch schijven met elk 360 kB). Windows 1.01 liep onder MS DOS versie 5.0.
1-11-1987
25 merkwaardige voertuigen rijden de Australische stad Darwin binnen. Ze hebben meegedaan aan de eerste transcontinentale wedstrijd ter wereld voor auto’s op zonne-energie. Winnaar wordt de Sunracer, een voertuig dat meer op een smalle vis lijkt, dan op een auto.
1-11-1988
Imelda Marcos, verschijnt voor de rechtbank in New York wegens verduistering. Indrukwekkender dan de rechtzaak tegen mevrouw Marcos was haar verzameling schoenen.
1-11-1993
Het verdrag van Maastricht treedt in werking. De Europese Gemeenschap heet nu Europese Unie.
1-11-1995
Muziekzender The Box gaat van start. Televisiekijkers kunnen er hun favoriete clip aanvragen.
1-11-1995
Prinses Irene presenteert haar boek “Dialoog met de natuur. Een weg naar een nieuw evenwicht”. In het boek valt te lezen dat Irene troost en evenwicht vindt in de natuur. Vooral bomen geven haar antwoord op vragen die haar bezighouden. Het boek is opgedragen aan de dolfijnen, met wie de prinses een sterke band heeft.
1-11-1995
Met de oproep om van Bosnië een land van vrede en geen ‘killing field’ te maken, opent de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken het vredesoverleg in Dayton. Daar zijn de drie leiders van Bosnië, Kroatië en Servië bijeen om te onderhandelen over een duurzame vrede in ex-Joegoslavië.
1-11-1996
Endemol gaat naar de beurs. Andre van Duin vermaakt in het beursgebouw de handelaren. Het aandeel doet het de eerste dag al uitstekend: het sluit op f 56,50 een stijging van 18 procent boven de introductiekoers.
1-11-1996
Commissaris van de Koningin Terlouw opent de eerste uitzending van TV Gelderland.
1-11-1998
Mika Hakkinen is de snelste in de afsluitende Grand-Prixwedstrijd in de Formule 1. Daarmee is de Fin de nieuwe wereldkampioen.
1-11-2000
Het Duitse parlement is een onderzoek begonnen naar mogelijk drugsgebruik nadat een televisieprogramma had gemeld dat er sporen van cocaïne in het toilet van de Bondsdag waren gevonden. ,,Het is ongelooflijk wat het programma meldt”, aldus een verklaring van de persdienst van de volksvertegenwoordiging. De commerciële zender Sat 1 meldde dinsdag dat het medewerkers naar de toiletten van de Bondsdag had gestuurd om daar monsters te nemen. Volgens het programma hadden deskundigen daarna in 22 van de 28 toiletten sporen van cocaïne gevonden. De Bondsdag in Berlijn wordt dagelijks door veel mensen bezocht. Het is niet uit te sluiten dat daar drugsgebruikers tussen zitten, aldus een verklaring van de Bondsdag.
1-11-2000
Onder het motto “Het gevoel dat je wilt delen” presenteert de 75-jarige KRO een jubileumprogramma. Onderdeel daarvan is een posteractie. De omroep had posters gemaakt van een Maria met blote borst en van ruige motorrijders in de kerk. De firma Publex wil ze niet ophangen omdat de posters een religieus karakter hebben.
1-11-2000
Het hof in Suriname gelast een gerechtelijk vooronderzoek tegen Desi Bouterse en andere verdachten van de Decembermoorden in 1982, en voorkomt zo verjaring. Strafpleiter Spong adviseert het OM. Ook in ons land begint wegens de moorden een strafzaak tegen Bouterse.
1-11-2000
In Frankrijk ontstaat grote onrust vanwege zes nieuwe BSE-gevallen en een ministeriele verklaring dat het land “tientallen” gevallen van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob te wachten staan. Het totale aantal Franse gevallen van BSE sinds 1991 loopt op tot boven de 200. De verkoop van rundvlees en de prijzen dalen fors. Parijs kondigt een verbod af op het invoeren van beendermeel en het gebruik ervan in veevoer, maar wijst een massale runderslacht af. Enkele landen stoppen de import van Frans rundvlees. De EU besluit tot een tijdelijk verbod (tot juli ’01) in alle lidstaten op het gebruik van diermeel in veevoer. Verder worden er extra BSE-tests aangekondigd.
1-11-2002
Idols is voor het eerst op tv. Het is een soort talentenjacht waarin jongeren die denken dat ze kunnen zingen genadeloos hard worden beoordeeld door vier juryleden. Veel mensen vonden Idols wel een beetje “afzeik-tv”.
1-11-2003
DJ Tiësto wordt net als in 2002 uitgeroepen tot beste dj ter wereld.
1-11-2011
Wie vandaag 16 jaar en 6 maanden is, kan iets gaan doen wat tot nu toe in Nederland altijd verboden is geweest: autorijlessen nemen. Na het behalen van theorie- en praktijkexamen mogen 17-jarigen zelfstandig gaan rijden, maar wel met een coach naast zich. Vanaf 18 jaar blijft alles zoals het altijd was.
1-11-2013
Vanaf vandaag is het niet meer toegestaan om de gulden postzegel te gebruiken om postzaken te frankeren.